We naderen een tijd waarin machines in staat zijn om beter te presteren dan mensen in bijna elk denkbare taak. Mooi toch? Alles wordt gemakkelijker, sneller, goedkoper en foutloos. Wat willen we nog meer? Juist, een baan. En die is er: de sensemaker.

Uit een recent onderzoek van ING Economisch Bureau blijkt dat de Nederlandse consument verwacht dat ruim één op de drie banen over dertig jaar is overgenomen door robots. Onder veel werkende mensen neemt de angst toe: mooi allemaal die technologie, maar hoe zit het met mijn baan? Heb ik nog een toekomst? Ja, die heb je. Uit meerdere studies, waaronder een recentelijke studie van Randstad Canada, blijkt dat sensemaking de skill van de toekomst is. Plat vertaald: betekenis geven. En dat is geen robot aan te leren. Maar wat is dat, sensemaking? En waarom wordt dat zo’n belangrijke vaardigheid in de toekomst?

De robot voert slim en objectief uit…

Technologie neemt ons huidige werk over. Tot nu toe voornamelijk routineuze en fabrieksmatige activiteiten, in de nabije toekomst ook intelligentere taken als procurement, accounting en auditering. Deze activiteiten zullen slimmer, sneller en objectiever kunnen worden uitgevoerd, zoals we bijvoorbeeld ook al terugzien in het digitaal matchen van mens en werk in Recruitment.

Ook sociaal en maatschappelijk gezien zal de impact van technologie grensverleggend zijn. Zo voorspellen onderzoekers dat het binnen 10 jaar mogelijk wordt om elkaars gedachten te lezen of tijdelijk van gender te veranderen als je dat wil. Angstaanjagend wellicht, maar ook onomkeerbaar. We hebben ermee te dealen.

….maar vraagt zich niet af waarom

De wereld hangt aan elkaar van menselijke interactie. En dat maakt waarheid een subjectief en menselijk begrip. Een voorbeeld: hoe laat is het? Voor de robot is het antwoord een tijdstip. Voor jou en mij is het te laat, te vroeg of precies op tijd. Afhankelijk van het doel dat we hebben.

Hoe goed robots ook miljoenen mogelijkheden kunnen evalueren en verwerken tot de best mogelijke oplossing, het is onmogelijk om ze te leren waarom ze dat moeten doen. Menselijke intelligentie, gevormd door ervaringen uit het verleden. Interpretaties van waarnemingen, actie’s of gewoonweg intuïtie. Wat zie ik, wat ervaar ik, waarom wil ik dit: betekenisgeving.

Wees de sensemaker

Sensemaking is het vermogen om of te bepalen wat het doel is van een actie of zelf een doel te creëren voor een actie. Zo krijgen actie’s betekenis en worden ze geordend. We snappen wie we zijn, waar we voor staan, wat we betekenen en waarom we iets doen. Als mens, als organisatie en als maatschappij.

Maar wat zijn nu de elementen van sensemaking ? Het zijn er 7, vastgesteld door de Amerikaanse wetenschapper Karl E. Weick. Ik heb ze vrij vertaald:

1. Eigen identiteit. Dit bepaalt wie je bent, hoe je denkt en waarom je dingen doet. Wees iemand die niet blind uitvoert wat je verteld wordt, maar de zin ervan zoekt.
2. Bezinning. Om te kunnen leren over hoe je denkt moet je kunnen terugkijken op wat je eerder gezegd, gedaan of gedacht hebt. Reflecteer op je actie’s.
3. Sensitiviteit. Je kunt als bedrijf alleen succesvol zijn wanneer je de omgeving waarin je produceert of diensten levert begrijpt en aanvoelt. De robot kan dat niet, de mens wel. Heb jij inlevingsvermogen?
4. Sociale invloed. Denken en sociaal functioneren zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Wat iemand doet is afhankelijk van het gedrag anderen. Interpretatie ontstaat uit de interactie tussen mensen. Wees sociaal actief en invloedrijk, altijd handig.
5. Veranderend inzicht. Sensemaking stopt nooit. Het is een doorlopend proces, omdat interesse altijd verandert naar aanleiding van bezinning nadat iets is afgerond. Zoek de kandidaat die continu (doordacht en niet impulsief) verandert van inzicht.7.
6. Filteren. Mensen worden geconfronteerd met prikkels, teveel om allemaal waar te kunnen nemen. Je neemt waar wat je filtert, naar onderbewustzijn of naar interesse. Sensemaking is gericht op die gefilterde inzichten. Zorg dat je de juiste informatie kunt filteren voor de context .
7. Plausibiliteit: Mensen zijn van nature lui in denken. Wanneer ze een oplossing hebben gevonden, stoppen ze met zoeken. Het vermogen tot plausibiliteit is: Ik moet genoeg weten van wat ik denk om verder te kunnen komen met mijn project. Voor sensemaking is plausibiliteit belangrijker dan nauwkeurigheid. Zoek daarom de kandidaat die praktisch, redelijk, verbindend en creatief denkt en handelt.

Voorkom dat je zinloos bezig bent. Bepaal de betekenis van wat je organiseert of uitvoert. Het voorkomt stress en verwarring en het bevordert je productiviteit, verbondenheid, motivatie en prestaties. Een sensemaker in bedrijven is noodzakelijk.

Want als die er niet is, wie bepaalt dan de zin van iets? Die is diep hè? 🙂